Năm nay có thể là năm khó khăn nhất với Alibaba kể từ khi thành lập từ 2 thập kỷ trước.

Công ty công nghệ nổi tiếng Trung Quốc hiện đang đối mặt với hàng loạt thách thức ở cả trong nước và nước ngoài, có thể gây ra rủi ro khiến họ thay đổi mãi mãi. Cụ thể, nhà chức trách Trung Quốc đang điều tra công ty này về cáo buộc độc quyền như một phần trong các biện pháp trừng phạt ngày càng mạnh lên ngành công nghiệp công nghệ. Chưa kể đến việc, Ant Group – chi nhánh tài chính của tập đoàn này cũng đang đối mặt với việc phải đại tu lại toàn bộ mảng Kinh doanh của họ.

Phía Washington cũng có thể là một mối đe dọa. Trong khi chính quyền ông Trump được cho là đã ủng hộ đề xuất cấm người Mỹ đầu tư vào Alibaba và 2 công ty công nghệ nổi tiếng khác thì căng thẳng Mỹ - Trung có thể vẫn chưa sớm chấm dứt.

Cuối cùng, nhà lãnh đạo tinh thần của công ty, cũng là đồng sáng lập và cựu chủ tịch Jack Ma hiện đã không xuất hiện trước truyền thông trong nhiều tháng.

"Alibaba - giống như tất cả những công ty công nghệ Trung Quốc lớn khác đang đối mặt với cuộc khủng hoảng sinh tồn", theo Alex Capri – một chuyên gia phân tích tới từ Đại học quốc gia Singapore.

Ông Capri chỉ ra sự thắt chặt ngày càng tăng của chính quyền Trung Quốc là mối quan tâm đặc biệt đối với Alibaba và các công ty giống như họ.

Chủ tịch Tập Cận Bình đang thúc giục các quan chức chỉnh đốn lại vai trò của các công ty công nghệ trong nước. Tháng trước, ông Tập đã tuyên bố rằng nỗ lực ngăn chặn chống độc quyền đối với những nền tảng trực tuyến sẽ là một trong những mục tiêu quan trọng nhất trong năm 2021. Cuộc điều tra chống độc quyền nhắm vào Alibaba và những công ty khác đã nhấn mạnh ưu tiên đó.

Ngày thứ 5, một công ty thương mại điện tử Trung Quốc khác là VIP Shop xác nhận rằng họ đang bị điều tra bởi chính quyền về "hoạt động cạnh tranh không lành mạnh". Một đối thủ của Alibaba là Pinduoduo cũng trở thành tâm điểm tranh cãi vì văn hóa làm việc vắt kiệt sức nhân viên cho thấy chính phủ đang sẵn sàng chỉ trích rộng hơn ngành công nghiệp này.

Điều quan trọng hơn là, mong muốn mở rộng sức ảnh hưởng của mình đối với các công ty công nghệ tư nhân của Bắc Kinh vượt xa các cuộc điều tra như vậy. Dù các hành động trừng phạt gia tăng trong những tuần gần đây, nhưng chính phủ đã ngầm xây dựng kế hoạch từ lâu. Capri chỉ ra rằng một số công ty công nghệ đã buộc phải hợp tác với các doanh nghiệp nhà nước - như trường hợp Alipay của Ant Group hợp tác với UnionPay của nhà nước vào năm 2018 để phát triển công nghệ mới.

"Những tuần và tháng tới sẽ chứng kiến xu hướng này gia tăng. Việc truy cập, kiểm soát dữ liệu cũng như các nền tảng kỹ thuật số là mấu chốt. Bởi vậy nếu điều này có nghĩa là chia tách Alibaba hoặc biến nó thành công ty như kiểu nhà nước là những viễn cảnh hoàn toàn có thể xảy ra".

Mặc dù hoạt động kinh doanh của Alibaba chủ yếu ở Trung Quốc, nhưng bất kỳ thay đổi lớn nào đối với hoạt động của nó đều có thể gây ảnh hưởng toàn cầu. Công ty đã giao dịch trên phố Wall kể từ năm 2014 khi thiết lập kỷ lục IPO lớn nhất thế giới. Họ cũng được Softbank chống lưng, là nhà đầu tư lớn nhất. Một vài công ty khác rót tiền vào đây gồm có cả Vanguard, T. Rowe Price và BlackRock.

Mỹ vẫn đang gia tăng trừng phạt lên các công ty Trung Quốc khi căng thẳng thương mại giữa 2 quốc gia tiếp tục leo thang. Xiaomi là nạn nhân mới nhất chịu thiệt hại khi họ bị cấm truy cập vào các khoản đầu tư ở Mỹ.

Sàn giao dịch chứng khoán New York cũng đã tạm ngưng giao dịch với một nhóm các công ty Trung Quốc vào tuần này để tuân theo lệnh cấm người Mỹ đầu tư vào các doanh nghiệp có liên quan hoặc hỗ trợ quân đội Trung Quốc. Tổng thống Donald Trump gần đây cũng đã ký luật mới buộc các công ty Trung Quốc phải hủy niêm yết nếu họ không đáp ứng những tiêu chuẩn kiểm toán của Mỹ.

Chính quyền Trump được cho là đã xem xét việc cấm người Mỹ đầu tư vào Alibaba và các công ty công nghệ khác, khiến cổ phiếu của họ giảm vào tuần trước. Dù một số tờ báo lớn như Reuters hay Bloomberg nói rằng kế hoạch kể trên đã không còn khả thi, nhưng các nhà phân tích cảnh báo rằng công ty này có thể vẫn chưa thoát khỏi nguy hiểm.

"Tập trung của Washington vào những vấn đề này sẽ tiếp tục dưới thời Tổng thống đắc cử Joe Biden".

Mảng điện toán đám mây của Alibaba là một ví dụ. Họ có thể gặp phải tình trạng bị tẩy chay toàn cầu giống như những gì đã diễn ra với hệ thống 5G của Huawei.

Rana Mitter, giáo sư lịch sử và chính trị Trung Quốc hiện đại tại Đại học Oxford, cho biết: “Trung Quốc dĩ nhiên sẽ không muốn tiêu diệt một trong những công ty lớn nhất của họ”. Ông cho rằng bất kỳ sự thay đổi nào đối với hoạt động kinh doanh của Alibaba do đó sẽ ở "quy mô trung bình", chứ không phải là "sự tan rã hoàn toàn".

Riêng việc Jack Ma nhiều tháng nay đã không xuất hiện trước truyền thông được Brock Silvers, giám đốc đầu tư của Kaiyuan Capital nhận định là minh chứng rõ nhất cho thấy đế chế của ông đang thực sự gặp khó khăn ở quê nhà. Điều đó "làm suy yếu niềm tin của Thị trường vào công ty".

Ông nói: “Đợt IPO của Ant Group giờ đây chỉ còn là một ký ức xa vời, và công ty có vẻ như có thể bị chia tách và điều chỉnh theo hướng định giá tổng thể giảm đáng kể”. Trong một bài báo vào cuối tuần này, tờ Financial Times nhận định rằng các nhà đầu tư lớn trên toàn cầu của Ant Group đã "bị bỏ rơi" sau khi đầu tư hàng tỷ USD để đón đầu đợt IPO.

Và mặc dù cho tới giờ Alibaba dường như vẫn còn nguyên vẹn, nhưng không có nghĩa là công ty đã tránh khỏi các mối đe dọa về luật pháp. Silvers nói: “Liệu năm 2021 có tốt đẹp hơn với Alibaba hay không có thể phụ thuộc vào bản chất và thời gian im lặng đột ngột của Jack Ma".

Nhớ lại năm 2019 khi chính thức tuyên bố nghỉ hưu ở tuổi 55, Jack Ma nói: "Tôi muốn chết trên bãi biển chứ không phải trong phòng làm việc".

"Khi tôi rời vị trí CEO (năm 2013), tôi đã nói với nhóm điều hành rằng, tôi nên có thêm thời gian chơi golf trên bãi biển. Nhưng trời ơi! Năm ngoái, tôi dành tới 870 giờ trên máy bay và năm nay là 1.000 giờ", ông kể trong một cuộc phỏng vấn năm 2017.

Tuy nhiên thật không ngờ, vì một lần vạ miệng mà có thể những ngày tháng nghỉ hưu sau này của Jack Ma sẽ không thể được "thảnh thơi" như ông mong muốn. Tương lai của Alibaba một lần nữa, phụ thuộc vào ông!

Sau thời gian dài đóng băng, thị trường iPhone 12 Pro/ Pro Max bất ngờ sôi động trở lại dịp cận Tết